Yn 2021, datganwyd Argyfwng Natur gan Lywodraeth Cymru, gan gydnabod bod ein byd naturiol mewn cyflwr enbyd. Ers i’r Cenhedloedd Unedig gynnal Uwchgynhadledd y Ddaear ym 1992 mae gwledydd y byd wedi mabwysiadu polisïau a rhaglenni i atal y dirywiad mewn bioamrywiaeth.  Ers hynny, cafwyd cynnydd mawr o ran deall y wyddoniaeth, achosion y dirywiad mewn bioamrywiaeth a sut i’w ddad-wneud. Ac mae camau wedi’u cymryd, ond nid yw’n ddigon. 

​

Wrth barhau â’r ‘ffordd o feddwl’ bod rhaid i ni ddewis rhwng pobl a’r byd naturiol, byddwn ni bob amser yn ffidlan ar yr ymylon heb roi sylw i’r problemau sylfaenol.  Roedd y Cenhedloedd Unedig wedi cydnabod hyn drwy osod Nodau Datblygu’r Mileniwm a Chymru wedi’i gydnabod drwy basio Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru); ei nodau a’i ffyrdd o weithio.

​

Mae natur a phrosesau naturiol yn sail i bob agwedd ar fywyd dynol gan gynnwys yr economi. Er y gallem fyw mewn dinas boblog ag ychydig o fannau glas, rydym yn dal i ddibynnu ar aer y gellir ei anadlu, dŵr y gellir ei yfed, bwyd maethlon a chylla iach yn ogystal â’n cartrefi a’n ffonau, gwaith ac ynni – y cwbl yn deillio yn y pen draw o adnoddau cyfyngedig a phrosesau naturiol ein planed.

​

Drwy feddwl am bobl a’r blaned y daw’r unig ffordd i ddelio â’r argyfwng natur. Ac mae pawb yn gallu chwarae ei ran. 

​

Mae’r prif fygythiadau i’n byd naturiol yn codi o:

• Newid defnydd tir, yn enwedig colli cynefinoedd naturiol a lled-naturiol (y rhan fwyaf i amaethyddiaeth, adeiladau, ffyrdd, coedwigaeth fasnachol, mwyngloddio, etc.)

• Llygru aer, dŵr croyw, y tir a’r môr (gan gartrefi, diwydiant, trafnidiaeth, ffermio a diffyg gofal)

• Rhywogaethau goresgynnol: yn cael pas ar drafnidiaeth ryngwladol neu’n cael eu cyflwyno’n fwriadol mewn gerddi neu ar gyfer bwyd

• Defnyddio: mae popeth rydym yn ei brynu a’i daflu yn y pen draw yn dibynnu ar adnoddau a gofod, a hyd yn oed ‘gwasanaethau’ fel addysg, gofal iechyd a gwyliau yn cael effeithiau

• Da byw ac anifeiliaid anwes: maent yn llawer mwy niferus na’u hynafiaid gwyllt ac mae angen arwynebeddau mawr o dir i dyfu eu bwyd